ANNALES MARBACENSES[1]
1212. Ipso tempore facta
est nugatoria quaedam expeditio, pueris et stultis hominibus sine aliqua
discretione signum crucis arripielntibus curiositatis causa potius quam
salutis. Pergebannt autem de utroque sexu pueri et puelle, non solum minores.
sed etiam adulti, nupte cum virginibus, euntes vacua crumena, non solum per
totam Alemanniam, sed etiam per partes Galliarum et Burgundie.
Nec retineri poterant ullo modo a parentibus et amicis, quin totis conatibus iter illud arriperent, in talltum ut passim per villas et agros, relictis instrumentis suis et hiis quae tunc pre manibus habebant, transeuntibus se sociarent. Et sicut ad tales novitates sepe et de facili credula, turba sumus, multi quidem arbitrati sunt hec non de levitate mentis, sed per divinam inspirationem fieri et ex quadam pietate; unde et subveniebant eis in expensis, victum et necessaria ministrantes. Clericis autem et aliis quibusdam quibus erat mens sanlior contradicentibus et iter illud vanum et inutile iudicantibus, vehementer laici resistebant, dicentes clericos esse incredulos ipsosque propter invidiam et avariciam huic facto se opponere magis quam propter veritatem et iusticiam. Sed quoniam omne negotium quod sine libramine rationis et sine vigore consilii fuerit inchoatum non bonum sortitur exitum: postquam hec stolida multitudo pervenit ad partes Ytalie, diffusi sunt et dispersi per civitates et oppida, quorum multi ab indigenis terre detenti sunt in servos et ancillas. Alii dicuntur venisse ad mare; qui seducti a nautis et marinariis transvectique ad alias partes terrarum remotas. Reliqui vero pervenientes Romam , cum viderent, quod non poterant habere processum utpote nulla fulti auctoritate, tandem laborem suum cognoverunt esse frivolum et inanem, et tamen a voto crucis minime fuerunt absoluti preter pueros infra annos discretionis existentes et eos quos senium deprimebat. Sic ergo decepti et confusi redire ceperunt; et qui prius gregatim et per turmas suas et numquam sine cantu celeumatis transire solebant per terras, modo singillatim et in silentio, nudipedes et famelici redeuntes facti sunt omnibus in derisum, quia plurime virgines rapte et florem pudicicie sue amiserunt.
CHRONICA ALBRICI MONACHI TRIUM FONTIUM[2]
Expeditio infantium satis
miraculose undique convenientium facta est hoc anno. Primo venerunt a partibus
castri Vindocini Parisius. Qui cum essent circiter 30000, Massiliam quasi mare
contra Sarracenos transituri pervenerunt. Ribaldi vero ipsis associati et mali
homines ita totum exercitum infecerunt, quod quibusdam pereuntibus in mari,
quibusdam venundatis, pauci de tanta multitudine sunt reversi. De illis tarnen
quicunque inde evaserunt dedit papa preceptum, ut cum ad etatern pervenerunt,
tanquam cruce signati mare transirent. Itaque traditores istorum infantium
dicuntur fuisse Hugo Ferreus et Guilelmus Porcus, mercatores Massilienses. Qui
cum essent navium rectores, debebant sicut eis promiserant causa Dei, absque
pretio eos conducere ultra mare. Et impleverunt ex eis septern naves magnas;
cumque venissent ad duas dietas in mari ad insulam sancti Petri ad rupem, que
dicitur Reclusi, orta tempestate due naves perierunt, et omnes infantes de
illis duabus a navibus submersi sunt, et - ut dicitur - post aliquot annos papa
Gregorius IX. ecclesiam novorum Innocentum in eadem insula fecit et 12
prebendarios instituit; et sunt in illa ecclesia corpora infantium, que mare
ibi proiecit, et adhuc integra ostenduntur peregrinis. Traditores autem
reliquas quinque naves usque Bugiam et Alexandriam perduxerunt, et ibi omnes
infantes illos principibus Sarracenorum et mercatoribus vendiderunt. De quibus
califas 400 in parte sua emit, omnes clericos, quia ita eos ab aliis segregare
voluit, inter quos erant 80 presbiteri, et honestius omnes suo more tractavit.
Iste est califas, de quo superius dixi, quod in habitu clerici Parisius studuit
et ea que nostra sunt ad plenum didicit, et iste iam de novo panem camelinum
sacrificare omisit. Eodem itaque anno, quo infantes venundati sunt, congregatis
principibus Sarracenorum apud Baldach, 18 infantes in eorum presentia diverso
genere martirii interfecerunt, eo quod fidem christianitatis relinquere nul1o
modo voluerunt, sed reliquos in servitute diligenter nutrierunt. Qui vidit et
fuit unus de predictis clercis, quos califas in parte sua emit, fideliter retulit,
quod nullum omnino de predictis infantibus audivit christianitate apostatare.
Duo quoque supradicti traditores Hugo Ferreus et Guilelmus Porcus postea
venerunt ad principem Sarracenorum Sicilie Mirabellum, et cum eo traditionem
imperatoris Frederici facere voluerunt, sed imperator de eis dante Deo
triumphavit et Mirabellum cum duobus filiis et istos duos traditores in uno
patibulo suspendit, et post annos 18 huius expeditionis, - addidit qui hoc
retulit, - quod Mascemuch de Alexandria adhuc bene custodiebat 700, non iam
infantes, sed fortioris etatis homines.